హైదరాబాద్‌తోపాటు తెలంగాణ అభివృద్ధిలో గేమ్‌ఛేంజర్‌గా భావించే హైదరాబాద్ రీజినల్ రింగ్‌రోడ్డును ప్రతిష్టాత్మకంగా తీసుకున్న ప్రభుత్వాలు ప్రక్రియను వీలైనంత త్వరగా చేపట్టాలని చూస్తున్నాయి. ఇప్పటికే నార్త్‌కు సంబంధించిన టెండర్లకు సంబంధించిన నోటిఫికేషన్ కూడా రానే వచ్చింది. దీంతో ఈ ట్రిపుల్ ఆర్‌పై సమీక్ష నిర్వహించిన ముఖ్యమంత్రి రేవంత్ రెడ్డి భూసేకరణ త్వరగా పూర్తి చేయాల‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ని ఆదేశించారు.
హ్యామ్ విధానంలో రోడ్ల నిర్మాణం
హైదరాబాద్, జనవరి 6
హైదరాబాద్‌తోపాటు తెలంగాణ అభివృద్ధిలో గేమ్‌ఛేంజర్‌గా భావించే హైదరాబాద్ రీజినల్ రింగ్‌రోడ్డును ప్రతిష్టాత్మకంగా తీసుకున్న ప్రభుత్వాలు ప్రక్రియను వీలైనంత త్వరగా చేపట్టాలని చూస్తున్నాయి. ఇప్పటికే నార్త్‌కు సంబంధించిన టెండర్లకు సంబంధించిన నోటిఫికేషన్ కూడా రానే వచ్చింది. దీంతో ఈ ట్రిపుల్ ఆర్‌పై సమీక్ష నిర్వహించిన ముఖ్యమంత్రి రేవంత్ రెడ్డి భూసేకరణ త్వరగా పూర్తి చేయాల‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ని ఆదేశించారు. రైతులకు ఇవ్వాల్సిన పరిహారం విషయంలో కూడా ఉదారంగా ఉంటాలంటూ అధికారులకు సూచించారు. జిల్లా కలెక్టర్లు, స్థానిక ప్రతినిధులు రైతులు, ప్రజలతో మాట్లాడి అవగాహన కల్పించాలని వారి సమస్యలు అడిగి తెలుసుకోవాలని హితవుపలికారు. ఓవైపు ట్రిపుల్ ఆర్‌కు సంబంధించిన ప్రక్రియ పూర్తి చేస్తూనే మరోవైపు దానికి అనుసంధానంగా ఉండే రోడ్ల నిర్మాణం, వాటికి అవసరమయ్యే భూసేకరణపై కూడా రేవంత్‌రెడ్డి ఫోకస్ పెట్టారు. హైద‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌రాబాద్‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ను క‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌లిపే 11 రోడ్లకు ఆంటంకం లేకుండా రేడియ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ల్ రోడ్ల నిర్మాణం చేపట్టాలని సూచించారు. హ్యామ్ విధానంలో ఆర్ అండ్ బీ ప‌‌‌‌రిధిలో 12 వేల కిలోమీట‌‌‌‌ర్లు, పంచాయ‌‌‌‌తీరాజ్ శాఖ ప‌‌‌‌రిధిలో 17,700 కిలోమీట‌‌‌‌ర్ల మేర రహదారులు నిర్మించాల‌‌‌‌ని ఆదేశించారు. దీని కోసం పాత జిల్లాలను యూనిట్‌గా తీసుకోవాలన్నారు. హ్యామ్ అంటే… హైబ్రీడ్‌ యాన్యుటీ మోడల్‌ను హ్యామ్ అంటారు. ట్రిపుల్ విధానంలో ఇదో రకం అన్నమాట. అంటే పబ్లిక్ ప్రైవేట్ పార్టనర్‌షిప్‌ ద్వారా నిర్మించే వాటిని హ్యామ్ పద్దతిలో చేపడుతుంటారు. ముఖ్యంగా దేశంలోని జాతీయ రహదారులను ఈ హ్యామ్ విధానంలో నిర్మిస్తున్నారు. ఒక ప్రాజెక్టుకు సంబంధించిన మొత్తం ఖర్చులో 40 శాతం పనులు చేపట్టిన కాంట్రాక్టర్‌కు ముందుగానే చెల్లిస్తారు. ఇవ్వాల్సిన మిగతా డబ్బులను విడతల వారీగా పనులు చేసిన తర్వాత ఇస్తారు. ఇలా హైబ్రీడ్‌ విధానంలో చెల్లింపులనే హ్యామ్ విధానం అంటారు.
ఇప్పటి వరకు భారత్‌లో అమలులో ఉన్న బీవోటి యాన్యుటీ, EPC మోడల్‌ల మిశ్రమం. బీవోటి యాన్యుటీ విధానంలో ఓ ప్రాజెక్టును కాంట్రాక్టర్ పూర్తి చేసి ప్రభుత్వానికి అప్పగించిన తర్వాత డబ్బులను విడతల వారీగా ఆరు నెలల్లో చెల్లిస్తారు. EPC మోడల్‌లో ప్రభుత్వం నిర్మాణ ఖర్చు మాత్రమే భరిస్తుంది. టెక్నికల, సాంకేతిక సేవల ఖర్చు, యంత్రాల ఖర్చు మొత్తం కాంట్రాక్టర్ భరిస్తాడు. ప్రజాక్టు పూర్తి అయిన తర్వాత ప్రభుత్వం చెల్లింపులు చేస్తుంది. ఇందులో ప్రైవేటు వ్యక్తుల పాత్ర చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. ఈ రెండింటిని మేళవించే హ్యామ్ విధానం తీసుకొచ్చారు. దీని ప్రకారం మొదటి ఐదేళ్లలో వార్షిక చెల్లింపులు ద్వారా ప్రభుత్వం ప్రాజెక్ట్ వ్యయంలో 40% వాటా చెల్లించేస్తుంది. డెవలపర్ పనితీరు ఆధారంగా మిగిలిన చెల్లింపు ప్రాజెక్టు తర్వాత చెల్లిస్తారు. మొదటి 40% చెల్లింపు ఐదు వాయిదాల్లో క్లియర్ చేస్తారు. మిగిలిన 60% ప్రాజెక్ట్ పూర్తైన తర్వాత మొత్తంగా ఇచ్చేస్తారు. ఈ విధానంలో ప్రభుత్వం 40% మాత్రమే చెల్లిస్తుంది కాబట్టి నిర్మాణ దశలో డెవలపర్ మిగిలిన మొత్తానికి సర్దుకోవాల్సి ఉంటుంది. డెవలపర్‌కు తర్వతా ఎలాంటి రైట్ ఉండవు. ఇక్కడ ప్రయోజనం ఏంటంటే డెవలపర్‌కు తగినంత నగదును ముందుగా ఇస్తుంది. ఎక్కువ ఆర్థిక నష్టాన్ని ప్రభుత్వం భరిస్తుంది. ఇప్పుడు తెలంగాణ ప్రభుత్వం లోకల్ రోడ్ల నిర్మాణానికి ఈ విధానాన్ని అనుసరించబోతున్నారు. మూడే‌ళ్లలో ఆర్ అండ్ బీ, పంచాయతీ రోడ్ల నిర్మాణం పూర్తి కావాలని చెబుతున్న ప్రభుత్వం అందుకే సరైన విధానం హ్యామ్ పద్దతి అని భావిస్తోంది. ఈ విధానంలో అమరావతిలో కొన్ని ప్రాజెక్టులు చేపట్టారు. తర్వాత జగన్ సర్కారు కూడా తాగునీటి సరఫరా ప్రాజెక్టును కూడా ఈ విధానంలో చేపట్టింది. అయితే కేంద్ర ప్రభుత్వం చేపట్టే జాతీయ రహదారులు తప్ప వేరే ఏ పెద్ద ప్రాజెక్టులు కూడా ఈ విధానంలో త్వరితగతిన పూర్తి కాలేదు. జాతీయ రహదారుల నిర్మాణానికి అనురిస్తున్న హ్యామ్ విధానాన్నే రాష్ట్ర రహదారులకు వర్తింపజేయాలని రేవంత్ సర్కారు భావిస్తోంది. వ‌‌‌‌ర‌‌‌‌దలకు పాడైన రోడ్లు, శిథిలావస్థకు చేరిన వంతెనలు, రిపేర్లకు అవసరమైన నగదు విడుదల చేసి కేంద్రం రావాల్సిన నిధులను కూడా సాధించుకోవాలని సూచించారు.
Read:Hyderabad:పంచాయతీలతోపాటే మున్సిపల్‌ ఎన్నికలు
